Matematyka [1] (tak jak teologia) to jest nauka dedukcyjna, aprioryczna. W takiej nauce pojęcie "prawda" jest czymś innym niż prawda empiryczna występująca na przykład w fizyce. W nauce dedukcyjnej prawda to zdanie, które przy przyjętych regułach wnioskowania można wywieść z przyjętych aksjomatów (dogmatów, prawd objawionych). Reguły wnioskowania i aksjomaty w matematyce to założenia aprioryczne, tak jak dogmaty w teologii. Dlatego są różne geometrie i różne teologie, oparte na różnych aksjomatach i dogmatach. Gdy wywód jest poprawny to mamy pewność, że udowodniona teza jest w stu procentach prawdziwa przy danych założeniach (aksjomatach, dogmatach) - przy innych może być nieprawdziwa. Teorie nauk dedukcyjnych mogą mieć praktyczne zastosowania, ale nie muszą. Te nauki to narzędzia poznania, a nie poznanie. Te nauki służą do modelowania rzeczywistości tworząc lepsze lub gorsze jej modele.
Czym innym jest biologia czy fizyka - to są nauki indukcyjne, empiryczne. W nich prawda to zdanie zgodne z rzeczywistością. Te nauki mogą się posługiwać modelami nauk dedukcyjnych, które przybliżają rzeczywistość. By ustalić czy coś jest prawdziwe nie wywodzi się tego z żadnych aksjomatów, dogmatów czy prawd objawionych, ale robi się eksperymenty, które daną tezę uzasadniają - im więcej eksperymentów potwierdzających, tym bardziej prawdopodobna teza, ale pewna nigdy nie będzie. Tym jest właśnie wnioskowanie indukcyjne, które zakłada, że jeśli coś się potwierdza w wielu przypadkach, to się najprawdopodobniej potwierdzi zawsze. Takie wnioskowanie jest zawodne, czasem prowadzi do błędów - w przeciwieństwie do rozumowania dedukcyjnego, które jest zawsze pewne. A kilka eksperymentów obalających tezę naukową daje bardzo duże prawdopodobieństwo jej fałszywości.
Postawiona teza nauk empirycznych by być naukową musi spełniać warunek falsyfikowalności, a zatem musi być do wyobrażenia eksperyment, który ją obali. Gdy takiego nie można zaprojektować to teza nie będzie naukowa w sensie nauk przyrodniczych.
Piszę to, bo wielu przeciwstawia teorię ewolucji
kreacjonizmowi [2], a to jest bez sensu, bo to są całkiem inne rodzaje nauki. Pierwsza jest empiryczna, indukcyjna, to nauka przyrodnicza, a druga jest dedukcyjna, aprioryczna, to filozofia, teologia. Pierwsza powinna być uczona na lekcjach biologii, a druga na lekcjach filozofii albo religii. Nie ma sensu przeciwstawiać sobie tych dwóch nauk, tak jak nie ma sensu przeciwstawiać fizyce matematyki i twierdzić, że jakieś twierdzenie udowodnione matematycznie udowadnia cokolwiek fizycznego – co najwyżej eksperyment fizyczny może uzasadnić poprawność przybliżania rzeczywistości przez jakiś model matematyczny. Nie można porównywać zdań wziętych z matematyki ze zdaniami wziętymi z fizyki, bo to są inne kategorie zdań i inne kryteria prawdziwości ich dotyczą. Matematyka to narzędzie fizyki, a nie równoważna jej nauka.
Dokładnie tak samo nie można twierdzić, że jakieś zdanie udowodnione w kreacjonizmie udowadnia cokolwiek biologicznego – co najwyżej eksperyment biologiczny może uprawdopodobnić jakiś model, czy twierdzenie, w kreacjonizmie. Kreacjonizm to narzędzie biologii a nie równoważna jej nauka – to jeden z wielu możliwych modeli, które lepiej lub gorzej modelują rzeczywistość. Kreacjonizm może wyjaśniać sens czy cel życia biologicznego, ale nie wyjaśni niczego, co się w biologii dzieje. To biologia co najwyżej, jako nauka przyrodnicza, a w niej dział jakim jest
teoria ewolucji [3], może wyjaśnić biologiczne pojęcia używane w kreacjonizmie. A biologia sensu czy celu życia nawet nie próbuje wyjaśniać.
Grzegorz GPS Świderski
