Rozum i godność człowieka to jest potencja naszego ciała. To jest oczywiście potrzebne i ważne, ale jest kwestią odrębną od wolności, która jest kluczowa w anarchokapitalizmie. Rozum jest naszą osobistą cechą, godność to kwestia społeczna, to szacunek, jaki mamy w naszej wspólnocie. Ale obie te sprawy nie zostaną użyte bez wykorzystywania wolności, a zatem swobody ruchu. Rozum daje umiejętność sensownego i celowego ruchu, a społeczna współpraca, którą wzajemny szacunek potęguje, dodaje rozumowi efekt synergiczny. Ale wolność jest niezbędna by móc godność wykorzystać, a rozumu nabrać. Wolność, czyli mobilność.
Pustelnik poprzez kontemplację bez ruchu jest wolny tylko dlatego, że wcześniej wykorzystał ruch do nabycia rozumu. Musiał zostać przedtem wychowany, nauczony - by to osiągnąć musiał się ruszać i współpracować z innymi, którzy się ruszają. Musiał być przez nich szanowany. Im on i ci współtowarzysze mieli większe możliwości przemieszczania się, tym więcej mógł nabrać rozumu - tym lepiej mógł potem kontemplować w bezruchu.
Gdyby ludzie byli przykuci do miejsca jak drzewa, to byliby zniewoleni niezależnie od tego jak wielkie rozumy by mieli i jak bardzo byliby godni. Bez możliwości przemieszczania się nie byliby w stanie tych wielkich rozumów wypełnić treścią, a bez tej treści nie mogliby podejmować sensownych i celowych decyzji, na jakie pozwala szacunek społeczny. Im bogatsza treść, tym bogatsze myśli, tym większe możliwości kontemplacji.
A treść rozumu to rzecz nabyta, to coś, co przez całe życie nam wpada z zewnątrz poprzez zmysły. A gdy się nie przemieszczamy i nie kontaktujemy się z innymi przemieszczającymi się, to nam wpada mało treści. Im bardziej mobilni jesteśmy, tym więcej wiedzy nabywamy - i indywidualnie i w społeczności.
Ludzie-drzewa nie byliby wolni nawet duchem, bo duch wymaga wiedzy i jest ulotny, wymaga przestrzeni i ruchu. A zatem rozum i godność człowieka są nic nie warte bez wolności. Dlatego w anarchokapitalizmie będzie przede wszystkim wolność, a rozum i godność to kwestie, choć ważne, to drugorzędne. Wolność, czyli przestrzeń i ruch. Wolność, czyli możliwość oderwania się od ziemi. W anarchokapitalizmie nie będzie dróg, bo wszyscy będziemy latać wiatrakowcami.
Grzegorz GPS Świderski
